به گزارش روابط عمومی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، دومین بخش از مصاحبه دبیرکل نهاد به موضوعاتی همچون سال خواندن در نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و اقدامات متناسب در این خصوص می‌پردازد.

سال «خواندن» در نهاد کتابخانه‌ها گامی برای تقویت فرهنگ مطالعه است

مختارپور، ترویج کتابخوانی و تمامی امور مرتبط با تحقق این هدف را وظیفه همیشگی نهاد دانست. وی سال 1395 را به‌عنوان سال «خواندن» در نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور معرفی کرد و در خصوص دلایل این نامگذاری اظهار داشت: بر اساس مطالعات و تحقیقات انجام شده،‌ تمامی پژوهشگران و برنامه‌ریزان فرهنگی کشور به این مسأله اذعان دارند که در حال حاضر کشور ما با کمبود منابع مطالعاتی، به ویژه کتاب مواجه نیست؛ حتی به تعبیری می‌توان گفت مشکل عدم دسترسی به کتاب، وجود ندارد؛ البته تا سرانه‌های مطلوب کتاب، کتابخانه و مطالعه فاصله زیادی داریم، ‌اما با پیشرفت فناوری‌های جدید، امروز علاوه بر انواع کتابخانه‌ها، دسترسی به منابع از طریق تلفن‌های همراه نیز میسر است. بنابراین نمی‌توان گفت تنها مشکل، کمبود کتاب است؛‌ بلکه مشکل اصلی، کتاب نخواندن است؛ در واقع عموماً کتابخوانی در کشور ما امری رایج و متداول نیست. فرهنگ کتابخوانی باید نهادینه شود، آن زمان است که همچون بسیاری از جوامع دنیا،‌ مردم به جای اشتغال به بازی و پیامک‌های تفننی در اماکن عمومی، از هر زمانی برای مطالعه کتاب بهره می‌برند.

کتاب بخوانید و اشتیاق خواندن را به دیگران انتقال دهید

وی ادامه داد: برای تقویت و ترویج فرهنگ کتابخوانی،‌ گام اول اینست که خود را به رعایت تقاضایی که از دیگران داریم، متعهد کنیم. من نمی‌توانم خود از مطالعه کتاب دوری و در عین حال شما را به خواندن آن دعوت کنم. شما کتاب بخوانید و اشتیاق کتابخوانی را به دیگران انتقال دهید؛ البته منظور تنها خواندن کتاب نیست؛ باید مهارت‌های مطالعه و معرفی کتاب را هم آموخت؛ کتابدار خوب،‌ کتابداری است که بتواند پیوندی ناگسستنی بین مراجعه کننده و کتاب ایجاد کند تا به این ترتیب جذابیت کتاب و کتابخانه از او جدا نشود. لازمه این امر کسب مهارت‌ها و آموزش‌هایی است؛ تمامی برنامه‌های انجام شده در سال 1394 با هدف فراهم کردن مقدمات لازم برای این امر انجام شد؛ راه‌اندازی مدرسه اینترنتی خواندن، ارسال بسته‌های نورسیده‌ها و جزوات معرفی کتاب، برگزاری دوره‌های مشاوره کتابدار و مهم‌تر از همه نشست‌های کتاب‌خوان با توجه به این هدف انجام شد. در سال گذشته بیش از هزار و 50 نشست کتاب‌خوان در سراسر کشور برگزار شد؛ نشست‌هایی با این ایده، که چگونه می‌توان در مدت 5 الی 7 دقیقه،‌ کتاب را به گونه‌ای جذاب معرفی کرد.

دوره‌های مشاوره کتابدار به صورت مجازی برگزار می‌شود

مختارپور در اشاره به نحوه پیگیری برنامه‌های آموزشی نهاد در سال 95، بیان کرد: دوره‌های آموزشی مشاوره کتابدار، زین پس به شکل حضوری ادامه پیدا نمی‌کند؛ به این علت که در دوره‌های برگزار شده، که بسیار مورد استقبال واقع شد، با محدودیت‌های مواجه بودیم که همچنان ادامه دارد؛ به عنوان مثال، تعداد زیادی کتابخانه تک کتابدار داریم؛ کتابداران عزیز این نوع کتابخانه‌ها قادر به شرکت در هیچ دوره‌ای نخواهد بود چراکه حضور آنان به تعطیلی کتابخانه‌ها منجر می‌شود؛ در مقابل کتابخانه‌هایی هستند که افراد زیادی در آن شاغلند و امکان شرکت در تمامی دوره‌ها برایشان فراهم است؛ این مسأله گاهی شکل منطقه‌ای به خود می‌گرفت؛ یعنی گاه در یک شهرستان کسی قادر به شرکت در دوره مشاوره کتابدار نبود؛ در حالی که چه بسا در کتابخانه‌ای که تنها یک کتابدار دارد، نیاز به آموزش بیشتر است؛ از طرفی شرایط آب و هوایی در بعضی مناطق کشور به گونه‌ای است که امکان برگزاری دوره مشاوره کتابدار برای تمامی کتابداران سراسر کشور طی یکسال وجود ندارد. بنابراین هر چند این دوره‌ها بسیار مورد توجه قرار گرفت و گردهمایی کتابداران از استان‌های همجوار اوقات خوشی را برای آنان پدید آورد، اما در عین حال موجب حسرت کسانی می‌شد که قادر به مشارکت در این دوره‌ها نبودند؛ با این اوصاف، با وجود امکانات فضای مجازی در نهاد، پیشنهاد شد که از سال جدید دوره مشاوره کتابدار نیز همچون مدرسه خواندن به صورت مجازی ادامه یابد و آموزش‌ها در دسترس عموم کتابداران قرار گیرد.

حضور جمعیت‌های مردمی در نماز جمعه فرصتی برای سرمایه‌گذاری فرهنگی

حضور کتابخانه‌های عمومی در نماز جمعه تهران از دیگر اتفاقات ماه‌های پایانی سال 94 بود. دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در خصوص دلایل این حضور و شیوه‌های تداوم آن در سال جدید اظهار داشت: نمازهای جمعه، یکی از مراکز فرهنگی و به تعبیر مقام معظم رهبری، قرارگاه فرهنگی است و ابعاد مختلفی دارد؛ اقامه نماز و خطبه‌های ائمه جماعت یک بُعد آن است؛ حضور مردم، خانواده‌ها و کودکان که ساعاتی را آنجا سپری می‌کنند امکان خوبی برای سرمایه‌گذاری فرهنگی است. خوشبختانه به همت مدیریت مصلی بزرگ تهران امکانات فراوانی به لحاظ نمایشگاهی، سرویس‌های فرهنگی تبلیغاتی و اجتماعی فراهم است؛ طی جلساتی با مدیران محترم مصلی تهران، تصمیم بر آن شد که به صورت نمونه در محل مصلی مشارکتی فرهنگی داشته باشیم؛ این کار از دهه فجر آغاز شد و در سال 95 با برگزاری برنامه‌هایی متنوع و متعدد در قالب معرفی کتاب، عضو‌گیری برای کتابخانه‌ها، معرفی کتابخانه‌های کشور، معرفی کتاب‌های خوب، برگزاری نمایشگاه‌های موضوعی کتاب در مناسبت‌های مختلف و... ادامه خواهد یافت. امید است با تجربه این مشارکت فرهنگی در تهران، بتوانیم از اواسط سال جاری این برنامه را در سراسر کشور، متناسب با امکانات و اقتضائات گسترش دهیم.

بخش‌های بعدی گفتگو دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با روابط عمومی نهاد در روز‌های آتی منتشر می‌شود، برای دیدن بخش اول این گفتگو اینجا کلیک کنید. 

به گزارش روابط عمومی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، با گذشت قریب به 22 ماه از دوره مدیریت علیرضا مختارپور در نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و انتشار یادداشت‌هایی از ایشان با هدف آگاهی‌رسانی از امور جاری این نهاد، به پیشنهاد روابط عمومی، دبیرکل در هفته دوم سال جاری در مصاحبه‌ای به مرورِ تفصیلی اقدامات سال گذشته به همراه دلایل و نتایج انجام آنها، همچنین طرح‌های مهم فرهنگی در سال جدید پرداخت. 

آنچه در ادامه می‌خوانید، نخستین بخش از این مصاحبه است؛ این بخش به موضوعاتی همچون اقدامات نهاد در برای تحقق شعار سال و نشست‌های کتاب‌خوان و برنامه‌های جدید کتاب‌خوان و روند پیگیری آن در سال جدید می‌پردازد.

علیرضا مختارپور ضمن تبریک فرارسیدن سال نو به تمامی همکاران مجموعه نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، در خصوص نامگذاری سال 95 به عنوان سال «اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل» و برنامه‌های این نهاد به منظور تحقق شعار سال، اظهار داشت: در راستای تحقق شعارهای سال، دستگاه‌های مختلف،‌ مأموریت‌های متفاوتی در حوزه‌های برنامه‌ریزی، پشتیبانی، اجرا و... دارند؛ در این زمینه نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور دو نوع مأموریت دارد؛ نخست اینکه در راستای تبیین، ترویج، تبلیغ و زنده نگهداشتن این شعار در عرصه فرهنگی کشور تلاش کند؛‌ و گام بعد،‌ کمک به ترویج،‌ تبلیغ،‌ گسترش و تبیین آثار مکتوبی است که با موضوع اقتصاد مقاومتی از سوی نویسندگان و محققان کشور تهیه و تولید می‌شود. برای مثال چنانچه کتاب‌هایی حاوی نظریاتی برجسته در حوزه اقتصاد مقاومتی تولید شد، این آثار می‌تواند در نشست‌های کتاب‌خوان و سایر برنامه‌های ترویجی و همچنین خرید برای کتابخانه‌های مرکزی و درجه یک مورد توجه قرار گیرد. علاوه بر این،‌ نهاد کتابخانه‌ها به عنوان یکی از دستگاه‌های فرهنگی کشور خود را به رعایت بندهای مربوط به اجرای این شعار ملزم می‌دارد؛ به عنوان مثال،‌ حمایت از تولیدات داخلی، یکی از موضوعات حائز اهمیت در اقتصاد مقاومتی است؛ بنابراین مجموعه نهاد در صدد است که به منظور حمایت از تولید‌‌کنندگان داخلی،‌ برای تأمین تجهیزات مورد نیاز خود،‌ حتی المقدور از تولیدات داخلی استفاده کند. انضباط مالی نیز،‌ از دیگر ابعاد اقتصاد مقاومتی است؛ انضباط مالی به معنای جلوگیری از اسراف،‌ اتلاف بیت‌المال و بالا بردن میزان بهره‌وری است؛ بنابراین تلاش مجموعه نهاد بر افزایش بهره‌وری کتابخانه‌ها و ارائه بیشترین و بهترین خدمات معطوف خواهد بود. این موارد از فعالیت‌های نهاد در راستای تبلیغ و ترویج اصل شعار در سطح فرهنگ مکتوب کشور خواهد بود.

دعوت نهاد از تمامی گروه‌های خوش ذوق و جوان برای ارائه طرح‌هایی در حوزه ترویج فرهنگ خواندن

وی در خصوص برنامه نهاد در راستای مطالبه مقام معظم رهبری مبنی بر حضور و فعالیت گروه‌های خودجوش مردمی در حوزه‌های فرهنگی بیان کرد: نهاد کتابخانه‌ها، ‌نهادی غیر دولتی و عمومی است و امسال نیز همانند سال‌های گذشته، طبیعتاً طرح‌هایی در حوزه برنامه‌های فرهنگی با هدف ترویج کتاب و کتابخوانی از سوی فعالان این عرصه به نهاد ارائه خواهد شد؛ با توجه به این مطالبه مقام معظم رهبری، از تمامی گروه‌های خودجوش، متعهد، خوش ذوق و جوانی که در این کشور مشغول به فعالیت هستند دعوت می‌کنیم طرح‌های خود را در حوزه ترویج فرهنگ مطالعه با ما در میان بگذارند و بر خود وظیفه می‌دانیم که در تمامی سطوح از این طرح‌ها استقبال و حمایت کنیم.

رشد نشست‌های کتاب‌خوان در سطوح اختصاصی و تخصصی در سال 1395

مختارپور در خصوص برنامه‌های نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور برای تحقق شعار «خواندن» در سال 1395 بیان کرد: در سال جاری ضمن تداوم برنامه‌های پشتیبان و زمینه‌ای که پیش از این نیز برگزار می‌شد،‌ چندین طرح و اقدام مهم انجام خواهد شد؛ نخست اینکه،‌ نشست‌های کتاب‌خوان در قالبی که پیش از این برگزار می‌شد،‌ ادامه خواهد داشت؛ در سطح مدرسه‌ای نیز شاهد گسترش نشست‌های کتاب‌خوان در مدارس سراسر کشور خواهیم بود؛ علاوه بر این، همانگونه که در سال گذشته کتاب‌خوان ویژه زندانیان،‌ نابینایان،‌ هنرمندان،‌ پیروان ادیان توحیدی و... برگزار شد، در سطح اختصاصی، نشست‌های کتاب‌خوان ویژه اقشار مختلف جامعه، با رشد قابل توجهی ادامه می‌یابد. از دیگر محورهای اصلی فعالیت نهاد در سال جاری، گسترش نشست‌های کتاب‌خوان تخصصی خواهد بود؛ ترویج این نشست‌ها در میان قشر تحصیلکرده کشور، تأثیر بسزایی در گسترش کتابخوانی خواهد داشت. نشست‌هایی در حوزه‌های موضوعی حقوق، فلسفه، اقتصاد، جامعه شناسی، روانشناسی، ادبیات کلاسیک و... نمونه‌هایی از نشست‌های تخصصی کتاب‌خوان است؛ امید است برگزاری این نشست‌های تخصصی از سوی نهاد مورد استقبال دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه قرار گیرد و با گسترش فراوانی در سطح کشور روبرو شود.

برگزاری نخستین نشست کتاب‌خوان تخصصی ویژه شعر همزمان با روز بزرگداشت عطار نیشابوری

وی ادامه داد: از مهم‌ترین نشست‌های تخصصی کتاب‌خوان، نشست شعر است؛ نخستین نشست کتاب‌خوان شعر، همزمان با روز بزرگداشت عطار نیشابوری، 25 فروردین ماه، در تهران برگزار خواهد شد؛ موضوع اصلی این نشست‌ها شعر است و در خلال آن کتاب‌های شعر منتشر شده در بازار نشر، آثار ترجمه‌ای و کتاب‌های مرتبط با نقد و تحلیل شعر معرفی خواهد شد. از آنجاکه کشور ما به لحاظ ادبیات منظوم غنی‌ترین کشور جهان است، پیش‌ بینی می‌شود این نشست‌ها در سراسر کشور با استقبال گسترده‌ای روبرو شود.

برگزاری نشست کتاب‌خوان به میزبانی کتابخانه‌های سراسر کشور در سال جاری

مختارپور با اشاره به بررسی و ارزیابی نشست‌های کتاب‌خوان در سال گذشته، تصریح کرد: از آنجاکه کتابخانه، در مجموعه کاری ما نقطه ای کلیدی و حائز اهمیت است، ضروری است در برگزاری نشست‌های کتاب‌خوان نیز مورد توجه قرار گیرد؛ بر این اساس در سال جاری نشست‌های کتاب‌خوان در کتابخانه‌های سراسر کشور برگزار خواهد شد؛برگزاری کتاب‌خوان به میزبانی کتابخانه‌ها، هر چند ممکن است با جمعیتی محدود آغاز شود، اما مشارکت واقعی و گسترده اعضا را به دنبال خواهد داشت و اثربخشی جلسه‌ای با محوریت کتاب بر ارتباطات فکری و فرهنگی این افراد، ارزشمند و غیر قابل انکار است.

کتاب‌خوان ماه؛ تبلیغ و ترویج 50 عنوان کتاب در طول سال

وی اضافه کرد: یکی از مهم‌ترین برنامه‌های نهاد در عرصه معرفی کتاب و ترویج کتابخوانی، طرح کتاب‌خوان ماه است؛ در این طرح هر ماه 4 کتاب در موضوعات عمومی از سوی نهاد ارائه می‌شود؛ معرفی و تبلیغ این کتاب‌ها از راه‌های مختلف همچون طرح در نشست‌های کتاب‌خوان،‌کتاب‌خوان مجازی،‌ طرح‌های گرافیکی در فضای مجازی،‌ جلسات نقد و بررسی و... در سراسر کشور انجام می‌شود. هرچند در هر ماه 4 کتاب معرفی می‌شود،‌ اما تبلیغ و ترویج این کتاب‌ها تا پایان سال ادامه دارد و مجموعاً در طول سال جاری به لطف خدا 50 کتاب تبلیغ و ترویج خواهد شد.

کتاب‌خوان مجازی فرصتی برای معرفی کتاب در شبکه‌های اجتماعی

دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور از راه اندازی طرحی دیگر با عنوان «کتاب‌خوان مجازی» خبر داد و در این‌باره گفت: از آنجاکه امروزه امکان تصویربرداری چند دقیقه‌ای برای عموم مردم فراهم است، کتاب‌خوان مجازی در پی ایجاد فضایی است که تمامی افراد علاقمند جامعه بتوانند کتابی معرفی کرده و با دیگران به اشتراک بگذارند. بر این اساس در روزهای آتی طی فراخوانی عمومی از علاقمندان دعوت می‌شود که در قالب ویدئو‌های کوتاه، به مدت 1 الی 7 دقیقه، به معرفی کتاب مورد نظر خود بپردازند. علاقمندان می‌توانند با رعایت قواعدی که از سوی روابط عمومی نهاد اعلام خواهد شد،‌ ضمن معرفی خود و بیان اطلاعات کتاب‌شناختی اثر مورد نظر، کتاب مورد علاقه خود را با دیگران به اشتراک بگذارند؛ و یا حتی کتابی بدست گیرند و جمله‌ای زیبا از آن بخوانند؛ این ویدئو‌ها در شبکه‌های مجازی و اجتماعی منتشر و به جریانی عمومی در راستای ترویج کتابخوانی بدل خواهد شد. انتظار من این است که این طرح با استقبال روبرو و در سطحی گسترده انجام شود؛ چراکه خواندن جمله‌ای از یک کتاب و یا قطعه‌ای از یک شعر کاری ساده و کم هزینه است. کتاب‌خوان مجازی از دیگر برنامه‌های مهم ترویجی در سال 1395 خواهد بود.

بخش‌های بعدی گفتگو دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با روابط عمومی نهاد در روز‌های آتی منتشر می‌شود.